Ταξικός Αγώνας και κρατική μορφή

Ο λόγος περί της κρίσης του κράτους συνοδεύει το νεωτερικό κράτος από τη στιγμή που διατυπώνονται οι πρώτες θεωρίες γι’ αυτό το ίδιο. Η παρούσα μελέτη εστιάζει σε μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο και σε ένα συγκεκριμένο θεωρητικό πεδίο, εξετάζοντας επιλεκτικά ορισμένες θεωρίες για την κρίση του κράτους στη μεσοπολεμική Γερμανία. Δεν πρόκειται για άλλη μία ιστορία της λεγόμενης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, αλλά για μια σειρά θεωρητικών ανακατασκευών που αφορούν την κρισιακή δομή του σύγχρονου κράτους. Το ζήτημα της διαμεσολάβησης και αντιπροσώπευσης συμφερόντων στη σφαίρα της κρατικής πολιτικής, το ζήτημα του πολιτεύματος και της μορφής του κράτους, το ζήτημα της διαχείρισης της κοινωνικής εργασίας, η κομματική και κινηματική πλαισίωση του κράτους (με τη ρητή απειλή του φασισμού και του εθνικοσοσιαλισμού) – όλα αυτά τα ερωτήματα, καθώς και άλλα συγγενή, αποτελούν στόχο πραγμάτευσης στην εργασία αυτή.

Η έρευνα ξεκινά με την εξέταση ορισμένων προπολεμικών θεωριών για το κράτος, καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού φάσματος της περιόδου· από την περίοδο πριν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εξετάζονται διεξοδικά οι θεωρίες των Georg Jellinek, Max Weber, Karl Kautsky και Rosa Luxemburg. Στην μεσοπολεμική, βασική ενότητα εξετάζονται τα έργα των Alfred Weber, Hermann Heller και Ernst Fraenkel, λαμβάνοντας ως αφετηρία τη ρητή ενασχόλησή τους με την κρίση του κράτους την περίοδο μεταξύ των πολέμων. Η πορεία της θεωρητικής ανακατασκευής κλείνει με την εξέταση δύο άμεσα μεταπολεμικών θεωριών για το κράτος και την πολιτική, εστιάζοντας σε έργα ερευνητών τόσο διαφορετικών όπως ο Franz Neumann και ο Walter Eucken. Όλες οι αναλύσεις βασίζονται σε διαπιστώσεις της σύγχρονης έρευνας και στη μελέτη των πρωτότυπων πηγών· ορισμένες παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Στο παράρτημα του βιβλίου περιέχονται επιπλέον κείμενα της περιόδου, όπως της Clara Zetkin, που πλαισιώνουν με περαιτέρω επιχειρήματα την έρευνα, καταδεικνύοντας τον ιδιαίτερα δυναμικό χαρακτήρα του αντικειμένου – το κράτος σε κρίση δεν αφορά μια αναπόληση του παρελθόντος, αλλά μια ρητά παροντική κατάσταση.