«Το ντουφεκίδι αντίκρυ…»

Ημερονύκτια οκτακόσια ογδόντα τέσσερα, εβδομάδες εκατόν είκοσι έξι, μήνες είκοσι οκτώ, εξάμηνα τεσσερισήμι­σι, χρόνια σχεδόν τρία, περικλείουν τους βηματισμούς ενός στρατιώτη του Εθνικού Στρατού ο οποίος περιδινήθη­κε στη θύελλα του Εμφυλίου Πολέμου. Ο άσημος και ακλεής στρατιώτης με το ονοματεπώνυμο Γεώργιος Γκίζης, κληρωτός της κλάσης του 1946, είναι ένας από τις πολλές χιλιάδες που κλήθηκαν σε υποχρεωτική στράτευση και τους έλαχε να πολεμήσουν στα μέτωπα της φωτιάς. Είναι, όμως, από τους ελαχιστότατους στρατεύσιμους στον Εθνικό Στρατό που διανοήθηκε, έχοντας ως εφόδιο τα γράμματα του δημοτικού σχολείου, να κρατήσει ιδιόχειρες σημειώσεις, απογράφοντας τα καθέκαστα της εμφύλιας πολεμικής αναμέτρησης όπως την βίωσε στο εκτεταμένο γεωγραφικά μέτωπο του πολέμου.

Το ημερολόγιο που κρατάει αυτός ο λαϊκής κοπής γραφιάς, ενσυνείδητος δραπέτης από τον κόσμο των αφώνων της ιστορίας, της στρατιάς των αφανών, αξιώνεται ως ιστορική πηγή, με σημασία λαμπρής ψηφίδας. Και τούτο, επειδή ο συντάκτης με ενάργεια, ειλικρίνεια, ενίοτε θυμηδής, φειδωλός σε εγωτικές αναφορές, συνυφαίνει το προσωπικό του βίωμα με το συλλογικό, με ό,τι δηλαδή ζούσαν ως πολεμική περιπέτεια και ανθρωπινή αγωνία «οι φαντάροι» «τα παιδιά» «οι συνάδελφοι». Με άλλα λόγια, αποτυπώνει το κοινωνικό κλίμα της εποχής, την καθημερινότητα της θητείας, επιμαρτυρεί τα παθήματα του σώματος, τους φόβους του παραμονεύοντος θανάτου, την ψυχολογία των απλών στρατιωτών και την συμπεριφορά των αξιωματούχων του ΕΣ.

Στις ημερολογιακές εγγραφές του στρατιώτη κατοπτρίζονται όψεις του κόσμου των ενόπλων ή αόπλων πολεμικών αντιπάλων. Συνήθως τους αντιμετωπίζει σε περιστάσεις ερευνών, ενεδρών, συμπλοκών, αψιμαχιών, μικρών ή με­γάλων μαχών, άλλοτε να διαφεύγουν, άλλοτε ως αιχμαλώτους, τραυματίες ή παραδοθέντες συχνά τους αντικρύζει ως νεκρούς, καταγράφοντας μάλιστα τον αποκεφαλισμό σκοτωμένων στη μάχη. Ως φαίνεται κρατάει προσωπική απόσταση από την πράξη αυτή, σημειώνοντας: « κόψανε ένα κεφάλι, ενός αντάρτη λοχαγού».

Το Ημερολόγιο ως ένα μικροϊστορικό τεκμήριο είναι η γραπτή μνημείωση της εξατομικευμένης, συνάμα και με συλ­λογική εκβολή πολεμικής εμπειρίας. Μία προσωπική, βιωματική κατάθεση η οποία παρά την ενυπάρχουσα μερί­κευση ή υποκειμενικότητα, επάξια συναρθρώνεται ως ιδιαίτερο απότμημα με την Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου.