Ο Νικολάι Μπουχάριν (Nikolai Ivanovich Bukharin, ρωσικά: Бухарин Николай Иванович), οικονομολόγος και θεωρητικός του μαρξισμού, γεννήθηκε στη Μόσχα/Ρωσία το 1888 και εκτελέστηκε μετά τις δίκες της Μόσχας τον Μάρτιο 1938 στην ΕΣΣΔ.
Μέλος του Μπολσεβίκικου Κόμματος, έπαιξε κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής του, τόσο πριν όσο και μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση.
Έγινε μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας-ΣΔΕΚΡ το 1906. Ως οικονομολόγος έπαιξε ηγετικό ρόλο στο Ανώτατο Οικονομικό Συμβούλιο μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Θεωρούνταν ο θεωρητικός της ηγεσίας των Μπολσεβίκων και διετέλεσε μέλος της Κ.Ε. και του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος (ΚΚΡ μπ.). Από τους κυριότερους εμπνευστές της Νέας Οικονομικής Πολιτικής - ΝΕΠ.
Ήταν συγγραφέας του Προγράμματος των Μπολσεβίκων του 1919.
Διετέλεσε Γραμματέας της Κομμουνιστικής Διεθνούς (3ης Διεθνής) από το 1926 έως το 1929. Συμμετείχε σε ομάδα μαζί με τον Ζηνόβιεφ και τον Κάμενεφ ενάντια στον Τρότσκι. Ήρθε σε ρήξη με τον Στάλιν το 1928. Από το 1917 έως το 1929 ήταν μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της εφημερίδας του Μπολσεβίκικου κόμματος Πράβντα και από το 1934 συντάκτης της εφημερίδας Ιζβέστια.
Οι πολιτικές και οικονομικές του απόψεις δημιούργησαν ρεύμα το οποίο περιγράφηκε με τον όρο «μπουχαρινισμός».
